Hệ quả khó lường khi nhập nhằng giữa các trường phái đầu tư

Trong bối cảnh thị trường tài chính đầy biến động, nhiều nhà đầu tư cá nhân rơi vào tình trạng nhập nhằng giữa các trường phái đầu tư, dẫn đến hiệu quả kém. Thay vì xác định một chiến lược nhất quán, họ liên tục hành động theo xu hướng thị trường, ý kiến chuyên gia hay tin tức trên mạng xã hội. Sự mâu thuẫn này dẫn đến không thể tối ưu lợi nhuận và dễ mắc sai lầm trong các quyết định.

Biết là không nên, nhưng vì sao khó thay đổi?

Không phải tự nhiên lưu truyền câu nói “95% nhà đầu tư cá nhân thua lỗ trên thị trường chứng khoán”, mà nó đến từ một hoặc thậm chí tổ hợp các sai lầm, cốt lõi là liên quan đến việc không rõ ràng về trường phái đầu tư.

Không ít nhà đầu tư thiếu kiến thức nền tảng về đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia thị trường và chưa hiểu rõ sự khác biệt giữa các trường phái đầu tư giá trị, tăng trưởng, đà tăng trưởng hay giao dịch lướt sóng. Do đó, họ dễ dàng bị ảnh hưởng và hành động mà không có định hướng rõ ràng.

Nhiều nhà đầu tư chưa hiểu rõ sự khác biệt giữa các trường phái

Cũng không khó để bắt gặp các tình huống nhà đầu tư nhìn thấy cổ phiếu tăng mạnh, họ lao vào mua mà không quan tâm đến phân tích cơ bản (tâm lý FOMO - Fear Of Missing Out). Nhưng khi thị trường giảm, họ lại vội vã bán tháo vì hoảng sợ, dù trước đó đã xác định sẽ đầu tư dài hạn (tâm lý FUD - Fear, Uncertainty and Doubt). Sự thay đổi liên tục giữa các chiến lược này dẫn đến tình trạng mua đỉnh - bán đáy, gây thiệt hại lớn.

Mặt khác, với tâm lý FOMO và FUD, các cá nhân và tổ chức (cá mập) có thể dễ dàng thao túng biến động giá trên thị trường và trục lợi về mình.

Nhiều nhà đầu tư cũng đang gặp phải tình trạng bị ảnh hưởng bởi thông tin từ mạng xã hội. Hiện nay, có vô số quan điểm đầu tư được chia sẻ từ chuyên gia, nhân viên công ty chứng khoán, cộng đồng nhà đầu tư… trên các nền tảng phổ biến như YouTube, TikTok, Facebook… và đôi lúc được đẩy lên ngưỡng “bội thực”. Ở đó, mỗi người có một góc nhìn riêng, khiến nhà đầu tư cá nhân dễ bị rối loạn và mất phương hướng; có thể hôm nay theo trường phái đầu tư giá trị, nhưng ngày mai lại chuyển sang lướt sóng chỉ vì nghe theo lời khuyên nào đó.

Còn đó một vấn đề nan giải và cần phải được nhắc đi nhắc lại nhiều lần, đó là thiếu kỷ luật và nguyên tắc giao dịch rõ ràng. Những nhà đầu tư không xây dựng được nguyên tắc mua, bán hoặc quản lý danh mục đầu tư sẽ dễ bị cuốn theo cảm xúc nhất thời. Điều này khiến họ không thể theo đuổi một chiến lược lâu dài.

Hệ quả lớn

Trong bối cảnh thị trường tài chính đầy biến động, nhiều nhà đầu tư cá nhân rơi vào tình trạng nhập nhằng giữa các trường phái đầu tư, dẫn đến nhiều hệ quả khó lường.

Đầu tiên, nhà đầu tư rất dễ đưa ra những quyết định theo cảm xúc hơn là dữ liệu thực tế hoặc bị cuốn theo đám đông. Tình trạng này bắt nguồn từ việc không có lập trường rõ ràng. Cảm xúc luôn xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào, quan trọng là cần kiên định với phương pháp để kiểm soát, thậm chí loại bỏ yếu tố cảm xúc trong giao dịch.

Trong quá trình đầu tư, bất kỳ ai cũng gặp phải cảm xúc tiếc nuối vì vừa bán xong thì cổ phiếu tăng giá. Tuy nhiên, nếu có phương pháp rõ ràng, nhà đầu tư sẽ biết rằng bán như vậy đã hợp lý hay chưa và nếu chưa thì sẽ biết cách sửa sai. Mặt khác, có những giai đoạn khi mua vào và cảm thấy rất lo sợ. Tuy nhiên, khi đã xác định rõ phương pháp thì vẫn biết trước các bước hành động tiếp theo.

Nếu liên tục thay đổi chiến lược, nhà đầu tư sẽ không thể đánh giá được phương pháp nào thực sự hiệu quả, do đó sẽ không đo lường được hiệu suất đầu tư. Hệ quả sau cùng là không tối ưu hóa lợi nhuận.

Hành trình dài nhưng thành quả xứng đáng

Kiên định với trường phái đầu tư đã chọn là hành trình dài nhưng thành quả xứng đáng

Sự nhập nhằng giữa các trường phái là vấn đề mà nhiều nhà đầu tư cá nhân đang gặp phải, gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả đầu tư. Để thành công trên thị trường, nhà đầu tư cần hiểu rõ từng trường phái, chọn lọc thứ phù hợp với bản thân và kiên trì theo đuổi trong dài hạn. Thị trường tài chính không dành cho những người dễ dao động, mà cho những ai có sự kiên định và kỷ luật.

Xây dựng phương pháp dựa trên trường phái phù hợp là một hành trình dài, có thể bắt đầu từ việc tự đánh giá bản thân để chọn phong cách đầu tư phù hợp với mục tiêu tài chính, khẩu vị rủi ro và thời gian đầu tư. Cần kiên định với chiến lược đã chọn thay vì thay đổi liên tục theo xu hướng ngắn hạn; xây dựng nguyên tắc mua, bán rõ ràng để tránh giao dịch theo cảm xúc; có tư duy phản biện trước thông tin từ mạng xã hội và không chạy theo đám đông.

Ngoài ra, nhà đầu tư có thể sử dụng thêm “nguồn lực” từ bên ngoài - chính là những nhà tư vấn, công cụ hỗ trợ, nếu không thể tự xác định chiến lược đầu tư.

Huy Khải

FILI