Phương Tây tìm cách thoát sự phụ thuộc vào pin xe điện từ Trung Quốc

Goldman Sachs dự báo Mỹ và châu Âu có thể không còn phụ thuộc vào nguồn cung pin xe điện từ Trung Quốc với kế hoạch chi tiêu vốn mới trị giá hơn 160 tỷ USD tới năm 2030.

Pin xe điện là một trong những công nghệ cốt lõi khiến phương tây lo ngại khi họ bị phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. Trung Quốc hiện sản xuất 3/4 lượng pin xe điện của thế giới, đồng thời cũng thống trị mảng sản xuất vật liệu và linh kiện.

Tuy nhiên, theo tài liệu mà Financial Times thu thập được, các chuyên gia phân tích của Goldman Sachs tin rằng việc phương tây chuyển sang chủ nghĩa bảo hộ, cùng với xu hướng chi tiêu mạnh tay chưa từng có của các công ty không phải Trung Quốc, có thể giúp họ thoát khỏi sự phụ thuộc vào Bắc Kinh trong 7 năm tới.

Cần bao nhiêu để thoát sự phụ thuộc pin Trung Quốc?

Để có được chuỗi cung ứng tự cung tự cấp, những quốc gia cạnh tranh với Trung Quốc sẽ cần chi 78.2 tỷ USD để sản xuất pin; 60.4 tỷ USD để sản xuất linh kiện; 13.5 tỷ USD để khai thác lithium, nickel và cobalt; cũng như 12.1 tỷ USD để tinh chế các vật liệu đó, theo tính toán của Goldman Sachs.

Các nhà phân tích của họ tin rằng nhu cầu về pin thành phẩm có thể được đáp ứng mà không cần Trung Quốc trong vòng 3 – 5 năm tới, phần lớn nhờ vào các khoản đầu tư lớn tại Mỹ của LG và SK – những tập đoàn lớn của Hàn Quốc đang bị thu hút bởi các khoản trợ cấp thuế khổng lồ từ chính phủ.

LG Chem ngày 22/11 cho biết họ sẽ đầu tư hơn 3 tỷ USD để xây dựng một nhà máy sản xuất cực dương của pin ở Tennessee và sẽ là nhà máy có quy mô lớn nhất trong mảng sản xuất này ở Mỹ. Goldman Sachs dự báo thị phần của các nhà sản xuất pin Hàn Quốc tại Mỹ sẽ tăng lên khoảng 55% trong 3 năm tới, từ mức 11% của năm 2021.

Việc Mỹ thông qua Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) hồi tháng 08/2022 mang lại lợi ích lớn về thuế cũng như các trợ cấp khác cho những doanh nghiệp muốn địa phương hoá chuỗi cung ứng pin và thúc đẩy nhu cầu sử dụng xe điện. Goldman ước tính xe điện loại trung bình đủ điều kiện vận hành ở Mỹ sẽ nhận hơn 10,000 USD tiền trợ cấp nhờ IRA.

Theo Ross Gregory, giám đốc của công ty tư vấn về xe điện New Electric Partners, mặc dù IRA đã được thông qua và các công ty đang gia tăng đầu tư để xây dựng nhà máy khổng lồ, song ước tính của Goldman về chi phí dường như quá thấp, khủng thời gian lại rất lạc quan và kỳ vọng về tác động của việc tái chế pin lại phi thực tế.

“Một số động lực đang hình thành, nhưng vẫn chưa có ai thực sự sẵn sàng đầu tư ở thượng nguồn ngoài các công ty Trung Quốc. Chẳng hạn như tại Australia, không có một dự án khai thác pin mới đáng chú ý nào được phát triển với khoản đầu tư lớn từ nước ngoài. Trong khi đó, tiềm năng tăng trưởng của hạ tầng xe điện ở Trung Quốc trong cùng giai đoạn sẽ lớn đến mức vượt xa cả châu Âu và Mỹ”, ông nói.

Thách thức lớn

Hạn chế sự thống trị của Trung Quốc trong mảng sản xuất vật liệu và linh kiện pin rõ ràng là một thách thức lớn. Thị phần trong công suất sản xuất cực dương trên toàn cầu của các doanh nghiệp Trung Quốc là 87%, tiền chất là 85% và cực âm là 77%.

Các nhà phân tích của Goldman Sachs cho rằng thế thống trị của Trung Quốc có thể bị phá vỡ bởi chính sách bảo hộ ở châu Âu và Mỹ, sự phát triển của những hoá chất thay thế trong pin mà cần ít khoáng vật từ Trung Quốc, cũng như tái chế pin – một hành động sẽ cắt giảm nhu cầu lithium và nickel.

Cũng theo Goldman, nhiều công ty bên ngoài Trung Quốc đang phát triển pin natri-ion – một giải pháp thay thế cho pin dựa trên lithium, và LFP – một loại cực âm không sử dụng nickel và cobalt.

Tuy nhiên, yếu tố kinh tế của việc sản xuất pin xe điện ở phương Tây lại là rào cản chính để họ tách khỏi Trung Quốc.

“Chi phí đầu tư vào tài sản cố định trên mỗi đơn vị tại Mỹ cao hơn 78% so với Trung Quốc. Tình trạng thiếu lao động và lạm phát tiền lương cũng khiến cho việc sản xuất pin ở Mỹ trở nên tốn kém hơn”, các nhà phân tích lưu ý.

Rủi ro môi trường cũng là một vấn đề chưa được giải quyết đối với chuỗi cung ứng xe điện ngoài Trung Quốc. Cho đến nay, thế giới vẫn vui vẻ để phụ thuộc vào Trung Quốc không chỉ trong hoạt động khai thác khoáng sản mà còn trong quá trình xử lý vật liệu liên quan đến hoá chất độc hại cao và chất thải của chúng.

Kim Dung (Theo FT)

FILI