Doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ: Có phải chỉ để cứu giá?

Trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch cúm Corona, chứng khoán Việt Nam chao đảo, sụt giảm mạnh. Đặc biệt trong hơn một tháng trở lại đây, có những phiên đa phần cổ phiếu đều nằm sàn la liệt. Trước tình hình đó, nhiều doanh nghiệp quyết định ra tay “giải cứu” cổ phiếu thông qua việc mua lại cổ phiếu quỹ. Nhưng có phải chỉ đơn thuần là vậy?

Những lợi ích khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là các cổ phiếu được chính các công ty phát hành rồi tiến hành mua lại và nắm giữ như một nhà đầu tư.

Có rất nhiều lý do để một doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ. Có thể doanh nghiệp dư thừa tiền mà không có những dự án tốt để đầu tư, họ tiến hành mua lại cổ phiếu. Hay đơn giản chỉ là do doanh nghiệp thấy giá cổ phiếu trên thị trường đang bị định giá thấp hơn so với giá trị nội tại, nên công ty quyết định mua lại cổ phiếu. Mua lại cổ phiếu quỹ không chỉ để đầu tư kinh doanh, mà doanh nghiệp có thể dùng nó để thưởng cho các cán bộ nhân viên.

Không chỉ thế, mua lại cổ phiếu quỹ khi giá cổ phiếu thấp còn là một hình thức đầu tư được nhiều công ty sử dụng. Khi những dự phóng về lợi nhuận từ những dự án có thể thấp hơn kết quả đầu tư cổ phiếu của chính Công ty mình thì việc mua lại cổ phiếu quỹ là một phương án đáng được cân nhắc.

Ngoài ra, mua lại cổ phiếu quỹ còn cho thấy khả năng tài chính dồi dào của Công ty đó, tăng thêm độ tin cậy cho cổ đông trong ngắn hạn rằng cổ phiếu đã đến lúc hấp dẫn.

Theo lý thuyết, việc mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành, kích cầu trên thị trường. Do số lượng cổ phiếu giảm dẫn đến EPS trên mỗi cổ phần tăng lên, làm giá cổ phiếu cũng tăng lên.

“Giải cứu” cổ phiếu, giảm bớt tình trạng bán tháo

Vào đầu năm 2020, có khoảng 10 thương vụ mua bán thành công cổ phiếu quỹ. Trong đó, nổi bật nhất là hai ngân hàng HDB và MBB với khối lượng mua bán lên đến hàng chục triệu cổ phiếu.

Ngoài những giao dịch mua bán cổ phiếu quỹ thành công hồi đầu năm, gần đây nhiều doanh nghiệp xuất hiện động thái mua lại cổ phiếu quỹ với số lượng hàng chục triệu cổ phiếu.

Theo thống kê của Vietstock, tính đến cuối tháng 3/2020, toàn thị trường có khoảng 251 triệu cổ phiếu được các doanh nghiệp dự kiến mua lại, tương đương với khoảng 4,000 tỷ đồng.

Nguồn: VietstockFinance

Không phải ngẫu nhiên mà các doanh nghiệp đổ xô mua cổ phiếu quỹ. Một trong những nguyên nhân thúc đẩy doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ là việc thị trường chứng khoán sụt giảm mạnh thời gian qua. Tính tới thời điểm ngày 03/04/2020, chỉ số VN-Index đã trải qua đà sụt giảm mạnh ở mức 29.2% so với mức cao nhất năm 2020 trong bối cảnh tổng số ca nhiễm Covid-19 tăng mạnh.

Do thị trường chứng khoán giảm sâu, giá cổ phiếu thấp hơn giá trị sổ sách, tăng giá trị lợi ích cho cổ đông và Công ty, bình ổn giá cổ phiếu là những lý do mà doanh nghiệp đưa ra khi mua lại cổ phiếu quỹ. Nhìn chung, các doanh nghiệp này đều muốn thông qua hình thức mua lại cổ phiếu quỹ để phần nào “giải cứu ” cổ phiếu và đồng thời trấn an tâm lý nhà đầu tư.

Nguồn: VietstockFinance

Chạy đua với hiệu lực Luật chứng khoán sửa đổi?

Trong bối cảnh giá cổ phiếu đang bị ảnh hưởng bởi đại dịch như hiện nay, việc mua cổ phiếu quỹ để “giải cứu” là lý do dễ thấy nhất. Song, có thể vẫn còn nguyên nhân khác thúc đẩy doanh nghiệp trên sàn mua cổ phiếu quỹ.

Chẳng hạn, theo Điều 35, Luật chứng khoán sửa đổi 2019, Công ty đại chúng thực hiện mua lại cổ phiếu của chính mình phải làm thủ tục giảm vốn điều lệ tương ứng với tổng giá trị mệnh giá cổ phiếu được công ty mua lại trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày hoàn thành việc thanh toán mua lại cổ phiếu.

Luật chứng khoán sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2021. Việc giảm vốn điều lệ khi thực hiện mua lại cổ phiếu quỹ sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính. Đặc biệt là những chỉ số như hệ số tài trợ, hệ số đòn bẩy tài chính… những chỉ số liên quan đến độ khả dụng khi doanh nghiệp tài trợ vốn bằng nợ.

Năm 2019, có tổng cộng 178 doanh nghiệp thực hiện mua lại gần 316 triệu cổ phiếu quỹ. Nhưng chỉ trong 2 tháng vừa qua, có khoảng 35 doanh nghiệp dự kiến mua lại 251 triệu cp quỹ, chiếm hơn 79% số lượng cổ phiếu được mua lại trong năm trước.

Do đó, việc doanh nghiệp đổ xô mua cổ phiếu quỹ cũng không loại trừ khả năng họ đang chạy đua với Luật chứng khoán sửa đổi.

Chưa xét đến mục đích cụ thể, nhưng có thể thấy trong giai đoạn này mua cổ phiếu quỹ là “nhất cử lưỡng tiện” với doanh nghiệp. Một là, trong ngắn hạn để trấn an tâm lý, hỗ trợ lợi ích cho cổ đông và giảm tình trạng bán tháo. Hai là, trong trường hợp doanh nghiệp có mục đích khác, việc giá cổ phiếu giảm sâu sẽ giúp doanh nghiệp bỏ ra chi phí thấp hơn.

 Tố Diệp

FILI