Startup đứng đằng sau các trạm đổi pin xe máy điện tại Việt Nam

Một mạng lưới “ATM mới” đang mọc lên ở nhiều thành phố Việt Nam. Nhưng đây không phải là trụ ATM để người dân rút tiền, mà là nơi để đổi pin dành cho xe máy điện.

Mạng lưới “ATM pin xe điện” này do startup xe điện Selex Motors lập ra, với hy vọng sẽ tiết kiệm thời gian, tiền bạc, tạo nên sự thuận tiện khi sử dụng xe điện và quan trọng nhất là thuyết phục những người Đông Nam Á chuyển sang sử dụng xe điện.

Trạm đổi pin xe điện của Selex

Selex Motors, với sự hậu thuẫn của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), đang chào bán các mẫu xe điện có giá dưới 1,000 USD. Họ có thể bán giá thấp như thế vì người mua không phải trả tiền trước cho pin. Thay vào đó, họ tạo nên trạm đổi pin tự động để người dùng đổi pin khi cần. Theo website của Selex Motors, họ đang sở hữu 51 trạm đổi pin, tập trung chủ yếu ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và Tp.HCM.

Sở hữu công nghệ pin tương thích tới 70% xe máy điện trên thị trường

Selex cho biết họ bán xe điện cho các doanh nghiệp giao hàng đã cam kết giảm lượng khí thải carbon ra môi trường, như Lazada, DHL. Selex xem mình là nhà sản xuất xe điện đầu tiên trong khu vực nhắm mục tiêu đến dịch vụ giao hàng chặng cuối. Hiện startup này đang mở rộng tới người tiêu dùng và quảng cáo công nghệ pin mà theo họ là tương thích với 70% xe máy điện trên thị trường. Hiện công nghệ pin này đã được cấp bằng sáng chế.

Trong một cuộc phỏng vấn, CEO Nguyễn Hữu Phước Nguyên cho biết cơ sở hạ tầng đổi pin phục vụ lợi ích công cộng, nhất là khi cuộc cách mạng xe điện toàn cầu làm dấy lên lo ngại về cách bảo đảm nguồn cung kim loại cho sản xuất pin, tối ưu hóa tuổi thọ và xử lý cục pin hỏng một cách có trách nhiệm.

CEO Selex Nguyễn Hữu Phước Nguyên

Theo Crunchbase, Schneider Electric Energy Access Asia, ADB Ventures, Touchstone Partners và các nhà đầu tư khác đã bơm 5.5 triệu USD vào Selex. Nhiều startup khác cũng đang tham gia vào cuộc đua xe máy điện này bao gồm Dat Bike và VinFast.

“Việc tạo ra một loại pin xe điện tiêu chuẩn sẽ có ích hơn cho khách hàng và nhà sản xuất”, ông Nguyên cho hay. Việc độc quyền pin “không có ý nghĩa” vì cơ sở hạ tầng năng lượng “thuộc về công chúng”, ông nói.

Ảnh pin và trạm đổi pin của Selex. Nguồn: Selex

Nhưng không phải ai cũng nhìn theo hướng đó. Nhiều gã khổng lồ công nghệ tìm cách gắn chặt khách hàng với hệ sinh thái của họ và khiến nhà chức trách phải vào cuộc. Mỹ đã kêu gọi Tesla mở các trạm sạc cho các loại xe hơi khác, trong khi châu Âu buộc Apple phải thiết kế bộ sạc tương thích với điện thoại khác.

Tuy nhiên, việc tạo ra loại pin tiêu chuẩn có thể tương thích với xe điện khác cũng đặt ra câu hỏi lớn cho Selex: Liệu điều này có khuyến khích người dân mua xe của các hãng đối thủ hay không?

Đáp lại, CEO Selex Motors cho rằng: "Đó là toàn bộ vấn đề. Chúng tôi muốn mạng lưới trao đổi pin được chia sẻ và sử dụng phổ biến vì điều đó sẽ giúp ích cho toàn bộ cộng đồng”.

Xe giao hàng chỉ là phần nhỏ của thị trường xe điện tại Việt Nam. Hiện tại, đất nước hình chữ S được đánh giá là chậm chân hơn so với các nước láng giềng trong lĩnh vực xe điện. Các cố vấn của Liên Hợp Quốc cũng khuyến nghị sử dụng xe máy điện ở các quốc gia có tỷ lệ sử dụng xe máy cao.

Số lượng xe máy đã đăng ký ở các quốc gia ASEAN. ĐVT: Triệu xe

Sau cuộc phỏng vấn, ông Nguyên đi đến một tủ đổi pin ở trước văn phòng của ông ở Tp.HCM. Tại đây, Nguyên cũng mô tả cách Grab, Baemin hay Viettel có thể sử dụng các trạm đổi pin này. Sau một thời gian sử dụng, người lái xe thấy điện thoại báo pin xe điện sắp cạn. Anh ấy dùng điện thoại để xác định vị trí trạm đổi pin và đến đó đổi pin.

Với ông Đinh Thanh Sơn, Phó Giám đốc doanh nghiệp giao hàng Viettel Post, việc sử dụng xe điện "góp phần giảm lượng khí thải ra môi trường, song vẫn mang lại hiệu suất vận chuyển tối ưu".

Công ty thương mại điện tử Lazada – do Tập đoàn Alibaba sở hữu – cũng đánh giá tích cực về việc phát triển xe điện của Selex trong lĩnh vực giao hàng thương mại điện tử.

"Nhờ thiết kế độc đáo, xe máy điện của Lazada Logistics cung cấp khả năng vận chuyển vượt trội về trọng lượng và khối lượng và rất thuận tiện khi có các trạm ATM pin”, Lazada cho biết. Họ nói thêm dòng xe này cũng có chi phí vận chuyển và bảo trì thấp hơn so với xe máy chạy bằng xăng thông thường.

Những chiếc xe máy điện có thể chứa 3 cục pin, được làm từ cell pin Samsung hoặc LG. Hơn nữa, dòng xe này có thể được để thích hợp với chở hành lý hoặc chở người.

Hy vọng hòa vốn trong 3 năm, tiến sang thị trường quốc tế

Ông Nguyên hy vọng Selex Motors sẽ hòa vốn trong 3 năm và đặt mục tiêu tiến sang thị trường Indonesia cũng như Thái Lan trong 2 năm tới. Cả hai quốc gia này đều có nền kinh tế lớn hơn Việt Nam, nhưng cũng có các đối thủ cạnh tranh lớn như Electrum do Gojek hậu thuẫn. Hãng Electrum đặt mục tiêu cung cấp 2 triệu xe máy điện vào năm 2030.

Về phần mình, Gojek cũng chuyển hướng sang sử dụng xe điện ở Việt Nam. Họ đã ký một thỏa thuận cung cấp xe điện với Dat Bike vào tuần trước. Trước đó, hãng gọi xe Be Group cũng ký thỏa thuận mua xe điện VinFast vào tháng 3.

CEO Selex Motors không tiết lộ đã bán được bao nhiêu chiếc xe máy điện. Việt Nam hiện có hơn 1 triệu xe máy điện, con số được cho là cao nhất ở khu vực Đông Nam Á.

Bên cạnh việc cạnh tranh với những gã khổng lồ trong lĩnh vực xe máy, từ Honda đến Piaggio, CEO Selex Motors lưu ý đến cuộc đua cam go về kim loại sản xuất pin. Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển đất hiếm. Tại thời điểm này, Trung Quốc dẫn đầu về khai thác và chế biến đất hiếm, trong khi thế giới lại phụ thuộc vào coban của Cộng hòa Congo và niken từ Indonesia.

“Đây là vấn đề lâu dài, bởi vì có vẻ như cuộc cách mạng xe điện phụ thuộc vào tài nguyên, vào một số khoáng sản nhất định và nó không có sẵn ở nhiều nơi. Các kim loại sản xuất xe điện tập trung chủ yếu ở một vài quốc gia và điều đó sẽ dẫn tới những vấn đề liên quan tới địa chính trị”, Ông Nguyên cho biết

Vũ Hạo (Theo Nikkei Asia)

FILI