Sức hút VNM

Việc hai cổ đông ngoại lớn nhất liên tục đăng ký mua vào hàng triệu cổ phiếu VNM không phải là chuyện lạ trong suốt nhiều năm nay.

Với vị thế là doanh nghiệp đầu ngành sữa Việt Nam, cổ tức tiền mặt luôn đều đặn mỗi năm, CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk, HOSE: VNM) được xem là gà đẻ trứng vàng của không ít cổ đông trong và ngoài nước.

Điệp khúc mua bất thành cổ phần VNM nhiều năm qua

Kết thúc ngày 04/01, F&N Dairy Investments pte. Ltd. (F&N) vẫn chưa mua được cổ phiếu VNM nào trong tổng số gần 21 triệu cp đăng ký mua từ 06/12/2022 - 04/01/2023. F&N muốn tăng sở hữu VNM từ 17.69% lên 18.69%, tương đương từ gần 369.8 triệu lên 390.7 triệu cp.

Không riêng F&N, Platinum Victory Pte. Ltd. (Platinum Victory) cũng là một cổ đông ngoại rất tích cực đăng ký mua vào VNM. Tuy nhiên kết quả của suốt 1 năm thực hiện cũng không thành công. Kết thúc lần giao dịch gần nhất ngày 16/12/2022, Platinum Victory mua bất thành gần 21 triệu cp VNM, bằng với lượng F&N đăng ký, qua đó tiếp tục giữ nguyên sở hữu 10.62% vốn VNM.

Nhiều năm qua, VNM luôn được các nhà đầu tư nước ngoài săn đón, thể hiện qua tỷ lệ sở hữu của nước ngoài chiếm quá nửa tổng vốn điều lệ, 54.39%. Danh sách 20 cổ đông lớn nhất của VNM, ngoài cổ đông nhà nước SCIC thì 19 cổ đông còn lại đều là nước ngoài và duy trì trong nhiều năm qua. Chỉ tính riêng hai cổ đông lớn ngoại nói trên đã chiếm đến hơn 31%.

Nguồn: VNM

Được biết, cùng nhóm F&N còn có F&N Bev Manufacturing Pte, Ltd. là công ty con 100% thuộc F&N Dairy Investments Pte, Ltd. Nhóm này đầu tư vào VNM từ năm 2005 khi ông lớn ngành sữa cổ phần hóa và chính thức thành cổ đông lớn từ năm 2006. Hiện nay, cổ đông này có 2 ghế trong HĐQT VNM là ông Lee Meng Tat - Thành viên HĐQT không điều hành từ tháng 09/2016, Thành viên Ủy ban Chiến lược, Thành viên Ủy ban Nhân sự và ông Michael Chye Hin Fah - Thành viên HĐQT không điều hành từ tháng 04/2017, Thành viên Ủy ban Kiểm toán, Thành viên Ủy ban Lương thưởng.

Platinum Victory cũng có một vị trí trong HĐQT là ông Alain Xavier Cany - Thành viên HĐQT không điều hành từ tháng 03/2018.

Đại diện 2 cổ đông ngoại lớn nhất trong HĐQT VNM

Theo thống kê của người viết, trong năm 2022, F&N có đến 8 lần đăng ký mua cổ phiếu VNM, còn Platinum Victory là 10 lần và đều thông qua phương thức giao dịch thỏa thuận hoặc khớp lệnh trên sàn chứng khoán. Tuy nhiên tất cả đều không mua được cổ phiếu nào.

Trên thực tế, thanh khoản VNM trong suốt năm qua duy trì bình quân hơn 2.2 triệu đơn vị mỗi phiên. Có thời điểm giao dịch nhiều nhất lên đến hơn 9.6 triệu cp, thấp nhất cũng hơn 700 ngàn cp.

Bên cạnh đó, một năm qua, trước diễn biến chung không mấy tích cực của thị trường chứng khoán, thị giá VNM qua đó cũng bị ảnh hưởng phần nào, có thời điểm trong năm giảm về dưới mốc 63,000 đồng/cp. Kết năm VNM giảm nhẹ khoảng gần 6% so đầu năm, về mức 76,100 đồng/cp.

F&N và Platinum Victory gặt hái được bao nhiêu lợi tức từ VNM?

Platinum Victory Pte. Ltd. trở thành cổ đông lớn của VNM từ năm 2017 và từ đó đến năm 2020, số lượng sở hữu của Platinum Victory được tăng thông qua giao dịch mua trên sàn chứng khoán và do phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, song tỷ lệ sở hữu vẫn duy trì ở mức 10.6% từ năm 2017. F&N cũng không ngoại lệ khi tỷ lệ sở hữu VNM không thay đổi hơn 2 năm nay, giữ ở mức 20.39%.

Doanh thu và lợi nhuận của VNM cũng liên tục tăng trưởng. Từ năm 2017, lợi nhuận ròng của đại gia ngành sữa đều luôn đạt trên 10 ngàn tỷ mỗi năm. Yếu tố đẻ trứng vàng của VNM thể hiện rõ nhất ở việc từ khi niêm yết đến nay, Công ty luôn đều đặn trả cổ tức bằng tiền mặt hàng năm với tỷ lệ dao động từ 10 - 30%, thậm chí có năm lên đến 40%.

Với việc là cổ đông lớn thứ ba của VNM, báo cáo thường niên của Platinum Victory cho thấy giai đoạn 2017 - 2021, Tập đoàn ngoại này nhận về gần 153 triệu USD từ cổ tức của VNM. Trong khi đó, VNM đã đóng góp hàng trăm triệu USD lợi nhuận trước thuế và lãi vay (PBIT) cho F&N những năm qua.

F&N là một trong những công ty thực phẩm, đồ uống lâu đời nhất khu vực châu Á, ra đời từ năm 1883 bởi hai nhà sáng lập John Fraser và David Chalmers Neave. Hiện người đứng đầu F&N cũng là người giàu thứ ba Thái Lan (theo bảng xếp hạng của Forbes) - tỷ phú gốc Hoa Charoen Sirivadhanabhakdi.

Ngoài VNM, F&N còn được biết đến với khoản đầu tư hơn 4.8 tỷ USD để mua 53.6% cổ phần Tổng Công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco, HOSE: SAB) vào năm 2017. Năm 2022, doanh thu của F&N đạt hơn 2 tỷ USD, lợi nhuận trước thuế và lãi vay đạt 233 triệu USD, tổng tài sản đạt gần 5 tỷ USD.

Còn Platinum Victory PTE Ltd thuộc Jardine Cycle & Carriage (JC&C), một công ty hơn 120 năm tuổi niêm yết tại Singapore. Năm 2002, JC&C trở thành công ty con của Tập đoàn hơn 200 năm tuổi Jardine Matheson (của Hồng Kông) với tỷ lệ sở hữu khoảng 76%.

JC&C có 50.1% cổ phần trong Astra, một tập đoàn đa ngành ở Indonesia, cũng là tập đoàn ô tô lớn nhất Đông Nam Á. Tại Việt Nam, năm 2008, JC&C mua 20.5% cổ phần CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO) và tỷ lệ sở hữu hiện nay đã tăng lên 26.6%. Năm 2012, JC&C mua 10.24% cổ phần CTCP Cơ Điện Lạnh (HOSE: REE), hiện tỷ lệ này nâng lên 33.2%. Năm 2017, JC&C mua 10% cổ phần VNM và duy trì 10.6% hiện nay.

Siam City Cement do JC&C sở hữu 25.5% cũng có mặt ở miền Nam Việt Nam, ngoài ra còn hoạt động ở Thái Lan, Sri Lanka, Campuchia và Bangladesh.

Năm 2021, JC&C đạt lợi nhuận ròng 786 triệu USD, trong đó đóng góp nhiều nhất là thị trường Indonesia với 79%, thị trường Việt Nam chiếm 15% tổng lợi nhuận ròng.

Các công ty JC&C đầu tư tại Đông Nam Á

Thu Minh

FILI