Chuyên gia kinh tế trưởng VinaCapital chỉ ra nguyên nhân TTCK lao dốc dù kinh tế Việt Nam phục hồi

Nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn phục hồi mạnh mẽ, điều đang thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận đầy ấn tượng. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán (TTCK) lại “đổ lửa” triền miên. Vậy, đâu là nguyên nhân dẫn đến nghịch lý này?

Ông Michael Kokalari, CFA, Chuyên gia kinh tế trưởng VinaCapital

Nền kinh tế Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ

Theo ông Michael Kokalari, CFA, Chuyên gia kinh tế trưởng VinaCapital, sự sụt giảm số ca nhiễm COVID của Việt Nam cho phép người tiêu dùng tiếp tục các hoạt động kinh tế hàng ngày của họ. Do đó, tăng trưởng doanh thu bán lẻ tại Việt Nam tăng nhanh từ mức tăng 1.7% so với cùng kỳ năm trước trong 2 tháng đầu 2022, lên 10.4% trong tháng 3 và 12.1% trong tháng 4. Hơn nữa, nhiều minh chứng đầy thuyết phục cho thấy những con số tăng trưởng nêu trên vẫn chưa phản ánh đầy đủ sự bùng nổ nhu cầu tiêu dùng ở các thành phố và vùng nông thôn Việt Nam, do nhu cầu người tiêu dùng bị dồn nén trong thời gian dài.

Tiêu dùng chiếm khoảng 2/3 GDP của Việt Nam, vì vậy sự phục hồi mạnh mẽ trong tiêu dùng hiện nay giúp củng cố dự báo của VinaCapital về tăng trưởng GDP 6.5% trong năm nay.

Tiếp theo, sự sụt giảm số ca nhiễm COVID của Việt Nam đã dẫn đến sự gia tăng ấn tượng nhất về số lượng người có việc làm trong ngành sản xuất trong một năm vào tháng 4 vừa qua. Sản xuất chiếm hơn 20% GDP của Việt Nam và tăng trưởng tốt với mức 8% so cùng kỳ trong 4 tháng đầu năm 2022, mặc dù ngày càng nhiều công ty cho biết họ gặp khó khăn trong việc đảm bảo đầu vào sản xuất do chính sách “Zero COVID” của Trung Quốc.

Tuy nhiên, chuyên gia VinaCapital đánh giá, chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc là một lý do khác khiến các công ty chuyển dây chuyền sản xuất từ ​​Trung Quốc sang Việt Nam - nước ghi nhận dòng vốn FDI cao kỷ lục trong 4 tháng đầu năm 2022.

VN-Index giảm bất chấp nền kinh tế tăng trưởng

VN-Index đang giảm mạnh bất chấp nền kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ cùng nhiều thế mạnh cơ bản của thị trường chứng khoán.

Cụ thể, tỷ lệ P/E kỳ vọng đạt 11.4x so với kỳ vọng tăng trưởng thu nhập đồng thuận đạt 21% đối với các cổ phiếu trong năm nay, và mức chiết khấu định giá khoảng 30% so với các nước cùng khu vực.

Tuy nhiên, thị trường tồn tại sự phân hóa hiệu quả đầu tư khá rõ rệt giữa các ngành khác nhau do sự khác biệt giữa các yếu tố cơ bản, và điều này tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư tìm được chỗ trú ẩn trong các cổ phiếu phòng thủ.

Ba lĩnh vực nổi bật theo ông Michael Kokalari là: Tiện ích, Hàng tiêu dùng không thiết yếu và Công nghệ thông tin. Giá cổ phiếu của các lĩnh vực này vẫn tăng từ trước đến nay, được hỗ trợ bởi kết quả quý 1 tốt.

Ngoài ba lĩnh vực trên, theo ông Michael Kokalari, lợi nhuận quý 1/2022 của các công ty ngành Vật liệu tăng gần 60% so cùng kỳ, được thúc đẩy bởi mức tăng lợi nhuận khoảng 8 lần của các công ty phân bón. Lợi nhuận của các công ty Hàng tiêu dùng thiết yếu tăng 45%.

Tương tự, lợi nhuận của các công ty ngành Tài chính tăng gần 30% so cùng kỳ và kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận 36% trong năm 2022. Nguyên nhân chủ yếu bởi tăng trưởng tín dụng toàn ngành đạt 14% và mức tăng của biên lãi ròng tại các ngân hàng thương mại trong nước.

Nguyên nhân nào dẫn đến nghịch lý này?

Theo lý giải của Chuyên gia Kinh tế trưởng, lý do VN-Index liên tục sụt giảm dù kinh tế mạnh mẽ và nhiều yếu tố hỗ trợ như trên là do ảnh hưởng từ đà sụt giảm liên tục của thị trường chứng khoán toàn cầu.

Sự sụt giảm liên tục trên thị trường chứng khoán toàn cầu chủ yếu do kế hoạch tăng lãi suất mạnh của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Trong khi VinaCapital kỳ vọng Fed sẽ từ bỏ kế hoạch tăng lãi suất nếu thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục lao dốc, thì đợt giảm điểm hiện tại trên các thị trường chứng khoán toàn cầu có thể còn tiếp tục diễn ra.

Hơn nữa, các thị trường chứng khoán mới nổi/cận biên sẽ gánh chịu áp lực từ mức tăng giá trị 15% so cùng kỳ của chỉ số USD (tiền đồng giảm 1.3% so với đầu năm so với USD, thấp hơn mức giảm khoảng 3% của các nước ASEAN đang phát triển khác). Sự tăng giá của đồng USD thường không thúc đẩy các nhà đầu tư bỏ vốn vào các thị trường mới nổi/cận biên.

Bên cạnh vấn đề thị trường chứng khoán toàn cầu sụt giảm, việc nhà đầu tư buộc phải bán các cổ phiếu liên quan đến cho vay ký quỹ đang tạo ra áp lực nặng nề lên thị trường chứng khoán Việt Nam trong hai tuần qua, ông Michael Kokalari nhận định.

Số lượng nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia thị trường chứng khoán tại Việt Nam đã tăng gần 70% trong 12 tháng qua, và hầu hết những người mới tham gia thị trường đều có xu hướng thích mở tài khoản giao dịch ký quỹ với hy vọng kiếm được lợi nhuận nhanh chóng.

Sự giảm điểm tại thị trường chứng khoán Mỹ và toàn cầu đã kích hoạt các lệnh dừng ký quỹ (margin call), và nhiều nhà đầu tư mới đang từ bỏ các vị thế mua. Do đó, ông Michael Kokalari ước tính số dư ký quỹ đang lưu hành tại các công ty môi giới đã giảm khoảng 25% so với mức cao nhất từ vài tuần trước.

Tuy nhiên, bên cạnh việc buộc phải bán cổ phiếu - điều được thúc đẩy bởi các lệnh dừng ký quỹ mà các nhà đầu tư cá nhân phải đối mặt - còn có thêm một nhân tố liên quan đến việc bán tháo chứng khoán khác.

Một số công ty đã vay/huy động tiền với mục đích phát triển sản xuất - kinh doanh, nhưng không thực hiện như cam kết mà lại đưa tiền vào đầu tư chứng khoán. Chính phủ hiện đang ngăn chặn tình trạng sử dụng nguồn vốn sai cách này, và đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến các nhà đầu tư tổ chức buộc phải bán cổ phiếu.

Ông Michael Kokalari cho rằng, việc giảm điểm của thị trường chứng khoán Việt Nam là phù hợp với những gì đã diễn ra trên thị trường toàn cầu. Mặc dù áp lực bán tháo ngày càng gia tăng do sự hiện diện của nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ mới lần đầu đối mặt với các lệnh dừng ký quỹ, cũng như sự kiểm soát chặt chẽ của Chính phủ với các công ty vay tiền để đầu tư cổ phiếu.

Tuy nhiên, không điều gì trong số những lý do trên có thể ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam hoặc tổng lợi nhuận của các công ty niêm yết.

Trong quý 1, mức lợi nhuận tăng khoảng 30% so cùng kỳ, và chuyên gia VinaCapital kỳ vọng lợi nhuận của tất cả công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP.HCM sẽ tăng gần 30% trong năm nay.

Ông cũng lưu ý, giá trị của tiền đồng gần như không đổi so cùng kỳ, mặc dù chỉ số USD tăng 15%. VinaCapital tin rằng khả năng phục hồi của tiền đồng bất chấp sự tăng giá mạnh của USD là một chỉ báo chính xác về sức mạnh cơ bản của nền kinh tế Việt Nam, hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận cũng như sự tăng trưởng của thị trường.

Khang Di

FILI