Cái giá phải trả của Châu Âu khi muốn giảm phụ thuộc vào nguồn năng lượng từ Nga

Kế hoạch giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga của châu Âu có thể phải kéo dài và tốn kém khi nhiều nguyên liệu để xây các dự án khan hiếm, đắt đỏ.

Để thay thế nhiên liệu hóa thạch của Nga, châu Âu đang gấp rút đẩy mạnh dòng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và tăng cường sản xuất từ các nguồn tái tạo vào năm 2030.

Đức vừa cam kết xây hai trạm LNG, Pháp muốn nối lại đàm phán với Tây Ban Nha về một đường ống kết nối nhiên liệu. Trong khi đó, Anh đang tìm cách mở rộng năng lượng tái tạo và hạt nhân.

Tuy nhiên, giá của các vật liệu cần thiết đang nhảy vọt. Giá thép, đồng và nhôm đều chạm mức kỷ lục trong vòng 12 tháng và chỉ số Hàng hóa Giao ngay Bloomberg tăng vọt 46%.

Đà tăng vọt của giá cả có thể hủy hoại các kế hoạch của châu Âu. Họ đang dự tính nâng gần gấp 3 công suất năng lượng mặt trời và gió trong thập kỷ này. Theo ước tính, kế hoạch trên có thể cần đến khoảng 52 triệu tấn thép.

"Cuộc chiến Nga-Ukraine dĩ nhiên tác động tới nhiều công ty, trong đó có chúng tôi khi sắp phải thực hiện các khoản đầu tư lớn. Nó làm đảo lộn mọi thứ", ông Fred van Beers, CEO của SIF Holding NV, công ty sản xuất đế thép cho tua-bin gió, cho hay.

Trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, khí đốt của Nga tương đối rẻ, dễ vận chuyển và có nguồn cung dồi dào. Cùng với đó, kế hoạch mở đường ống Nord Stream 2 tới Đức giúp châu Âu có thể có nguồn cung dồi dào và điều này cho phép họ bắt đầu đóng cửa các nhà máy than, lò phản ứng hạt nhân nhằm tập trung vào các nguồn sạch hơn.

Liên minh châu Âu (EU) đã nhập khẩu khoảng 155 tỷ m3 khí đốt từ Nga trong năm 2021, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Do xung đột, EU muốn cắt giảm 2/3 nhập khẩu khí đốt Nga trong năm nay.

Theo IEA, khoảng 30 tỷ m3 có thể được thay thế bởi các nguồn cung khác gồm năng lượng tái tạo, hạt nhân và giảm tiêu dùng. Tuy nhiên, EU sẽ chịu tác động bởi giá những mặt hàng liên quan đến cơ sở hạ tầng tăng hơn 20% so với mức trước xung đột, ông Grant Sporre, Chuyên viên phân tích của Bloomberg Intelligence, cho biết

"Chi phí xây dựng sẽ cao hơn dự tính. Một số dự án có thể bị trì hoãn vì giá nguyên vật liệu tiếp tục tăng cao", ông Sporre cảnh báo.

Kế hoạch của Ủy ban châu Âu (EC) bao gồm lắp đặt 290 gigawatt điện gió và 250 gigawatt năng lượng mặt trời. Theo giá thị trường, chỉ riêng chi phí thép cho các dự án này đã lên tới 65 tỷ Euro (72 tỷ USD).

Nga và Ukraine là một trong những nhà xuất khẩu thép tấm lớn nhất thế giới. Loại thép này được sử dụng trong xây dựng tua-bin và đường ống dẫn khí. Theo Rysted Energy AS, dù có các nguồn thay thế, chi phí vẫn cao hơn mức bình thường 50%.

Bênh cạnh đó, Trung Quốc đã phong tỏa trung tâm luyện thép Đường Sơn nhằm kiểm soát các đợt bùng phát dịch mới, điều này càng gây thêm sự gián đoạn nguồn cung trên thị trường thép. "Chuỗi cung ứng của mọi sản phẩm thép ở châu Âu đang chứng kiến chi phí tăng cao", ông James Ley, Phó chủ tịch cấp cao của Energy Metals tại Rystad, nhận định.

Đồng cũng là một vật liệu quan trọng, thường được dùng cho hệ thống dây điện và dây cáp. Châu Âu cần khoảng 7.7 triệu tấn đồng để đạt mục tiêu năm 2030. Đợt tăng giá mạnh của đồng trong năm nay có thể khiến châu Âu tổn thất thêm khoảng 7.6 tỷ USD, theo Bank of America.

Nhôm cũng là vật liệu cần thiết cho các tấm pin mặt trời, tua-bin và lưới điện. Châu Âu đang thiếu hụt nghiêm trọng nhôm do sản lượng sụt giảm sau khi chi phí điện tăng cao làm giảm lợi nhuận của ngành luyện kim.

Nga là nhà sản xuất lớn nhất bên ngoài Trung Quốc. Lượng nhôm tinh luyện của Nga chiếm khoảng 5% sản lượng toàn cầu. Thị trường nhôm trở nên căng thẳng trong năm nay, đẩy giá tăng vọt lên mức kỷ lục vào tháng 3, theo BloombergNEF.

"Thế giới vẫn có thể sống ổn mà không cần tới nguồn cung từ phía Nga. Điều đó là chắc chắn. Nhưng chúng ta vẫn cần thời gian để điều chỉnh", Andrew Forrest, nhà sáng lập Fortescue Group Metals, bình luận.

Theo nguồn tin Bloomberg, sẽ cần nhiều lưới điện hơn nữa để cung cấp một lượng lớn năng lượng tái tạo đến những nơi cần điện. Theo BloombergNEF, vốn đầu tư cần thiết lên tới 1,500 tỷ USD từ năm 2020 đến năm 2050.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI