Một câu chuyện bi hài về bitcoin

Khi đang là sinh viên năm hai của ngành khoa học máy tính và kỹ thuật điện, Jeremy Rubin nảy ra ý định tặng mỗi sinh viên tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) một lượng bitcoin trị giá 100 USD.

Dan Elitzer và Jeremy Rubin

Bảy tháng sau - với nửa triệu USD quyên góp được từ các cựu sinh viên và những người đam mê bitcoin - Rubin đã đề nghị làm điều đó và 3,108 sinh viên chưa tốt nghiệp đồng ý nhận.

Khi ấy, loại tiền điện tử phổ biến nhất trên thế giới hiện nay không quá phổ biến, khi chỉ giao dịch ở mức khoảng 336 USD/bitcoin. Nếu tất cả những người nhận bitcoin miễn phí này để yên ví tiền điện tử của họ, họ sẽ có thêm 44.1 triệu USD theo giá hiện nay.

Tuy nhiên, một số sinh viên đã không giữ lại.

Các nhà nghiên cứu lần theo dấu vết của dự án, trong đó có Christian Catalini (hiện là đồng sáng tạo của dự án stablecoin Diem do Facebook khởi xướng) cho biết cứ 10 người thì có 1 người kiếm được tiền trong hai tuần đầu tiên. Vào cuối cuộc thử nghiệm vào năm 2017, cứ 4 người thì có 1 người đã đổi ra thành tiền mặt. Sau đó, những người tạo ra cuộc thử nghiệm trên đã ngừng theo dõi các giao dịch trong nhóm sinh viên nhận tiền.

Van Phu, hiện là kỹ sư phần mềm và là đồng sáng lập của công ty môi giới tiền điện tử Floating Point Group, vẫn đang tự trách vì đã tiêu rất nhiều bitcoin vào… sushi.

“Một trong những điều tồi tệ nhất và cũng là một trong những điều tuyệt vời nhất ở MIT là nhà hàng có tên Thelonious Monkfish. Tôi đã dành rất nhiều tiền điện tử để mua sushi", Phu nói.

Và không chỉ có mình anh làm thế!

Nhà giao dịch định lượng Sam Trabucco, người cũng tham gia vào thử nghiệm đó, ước tính một nửa số người mà anh biết đã tiêu tiền điện tử của họ vào món ăn làm từ cá này.

“Đó là nhà hàng duy nhất ở Cambridge chấp nhận bitcoin vào thời điểm đó và đó là một địa điểm khá nổi tiếng”, ông nói. Kể từ đó, nhà hàng đã đổi tên và rút lại chính sách thanh toán bằng bitcoin của họ.

Thử nghiệm của MIT

Rubin đã trải qua một cuộc chiến pháp lý kéo dài với tổng chưởng lý New Jersey khi lần đầu tiên anh có ý tưởng tặng bitcoin.

Theo lời Rubin tâm sự với bạn bè, các quan chức Nhà nước buộc tội anh là “một tội phạm mạng cứng đầu, đang cài phần mềm độc hại vào máy tính của mọi người”. Nhưng Rubin nói rằng anh chỉ đơn giản là khởi chạy một chương trình khai thác bitcoin có tên là Tidbit. Trước đó, dự án này giành được giải thưởng đổi mới tại một cuộc thi máy tính ở địa phương, và Rubin, hiện là CEO của phòng thí nghiệm R&D bitcoin Judica, tự hào về những gì anh đã xây dựng được.

Câu chuyện kết thúc với việc Rubin được chứng minh vô tội, nhưng anh liên tục nhận thấy những ánh nhìn không mấy thiện cảm từ bạn bè mỗi khi anh đề cập đến từ “bitcoin”.

“Tôi nghĩ ‘Đây là MIT. Mọi người đều siêu việt’. Và tôi nhận ra rằng ‘Không, nó thực sự không phải là thứ phổ biến ở thời điểm đó’", Rubin nói.

Và thế là thử nghiệm bitcoin ra đời.

Vào cuối tháng 10/2014, Rubin và người đứng đầu dự án Dan Elitzer, khi đó đang là sinh viên MBA tại Sloan, bắt đầu tiến hành cuộc thử nghiệm. Sinh viên nào muốn được tặng số bitcoin trị giá 100 USD phải hoàn thành một số bảng câu hỏi và đánh giá các tài liệu giáo dục.

“Chúng tôi muốn đưa bitcoin ra thế giới nhiều hơn và muốn phổ biến công nghệ này. Chúng tôi cũng muốn nghiên cứu ý nghĩa của việc phân phối một tài sản mới”, Rubin nói.

Sinh viên muốn tham gia cũng phải lập ví tiền điện tử của riêng mình, điều rất khó vào thời điểm đó. Tuy nhiên, cuối cùng, 70% sinh viên đã vượt qua tất cả thủ tục phức tạp.

Phu là một trong những sinh viên bắt đầu có công việc làm thêm là mở ví tiền điện tử cho những người không muốn dành thời gian tìm hiểu cách thực hiện và sẵn sàng trả phí bằng cách chia lại một phần trăm bitcoin mà họ sẽ nhận được.

Trabucco cho biết khi còn là sinh viên, anh không nghĩ đến dự án đó nhiều như vậy dù anh đã làm cho số bitcoin của anh tăng gấp 3 lần bằng cách chơi poker trực tuyến.

“Một nửa số người mà tôi biết đã đăng ký như thể tham gia một sự kiện”, Trabucco nói. Theo anh nghĩ, bitcoin rất tuyệt, nhưng "không thực sự nghĩ rằng nó sẽ là tương lai của ngành tài chính".

Phu, Rubin và Trabucco đều từ chối chia sẻ số tiền điện tử họ đã giữ và tích lũy được kể từ những ngày còn ở trường.

Tất cả bitcoin đã đi đâu?

Một trong số những bài học kinh nghiệm mà Catalini rút ra là bitcoin đã không đóng được vai trò là một phương thức thanh toán trong khuôn viên trường.

“Vào thời điểm đó, công nghệ này khá không thân thiện với người dùng. Ngay cả trong một cộng đồng khá hiểu biết về công nghệ như MIT, thật ngạc nhiên khi thấy bitcoin thực sự được sử dụng như thế nào vào thời điểm đó”, anh nói.

Nhưng chính khả năng không thể tiêu được đó lại khiến nó trở thành thứ có lẽ chỉ dành cho những người giỏi nhất.

“Điều thú vị là ở khía cạnh nào đó, các sinh viên MIT đã hiểu đúng. Đa số đã giữ bitcoin như một khoản đầu tư. Và dù có vẻ hiển nhiên nếu xét đến việc giá của nó đã tăng lên đáng kể, nhưng tôi nghĩ rằng vào năm 2014, hoàn toàn không có gì cho thấy bitcoin sẽ có giá cao hơn thế”, anh nói.

Nhã Thanh (Theo CNBC)

FILI