Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ sa thải Thống đốc NHTW vì nâng lãi suất

Hai ngày sau đợt nâng lãi suất lớn hơn dự báo, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã quyết định sa thải Thống đốc Ngân hàng Trung ương Naci Agbal, đồng thời thay thế bằng một vị chuyên gia ủng hộ lãi suất thấp. Đây là vị Thống đốc thứ 3 bị ông Erdogan sa thải trong gần 2 năm qua.

Ông Sahap Kavcioglu, tân Thống đốc NHTW Thổ Nhĩ Kỳ

Ông Erdogan đã sa thải Thống đốc Naci Agbal – người vừa được bổ nhiệm trong tháng 11/2020 – và giao vai trò này cho ông Sahap Kavcioglu, theo một chỉ thị công bố vào giữa đêm ngày thứ Bảy (20/03). Quyết định đột ngột sa thải ông Naci Agbal được đưa ra sau khi NHTW nước này quyết định nâng lãi suất 200 điểm cơ bản vào ngày 18/03, cao gấp đôi so với dự báo của các chuyên gia tham gia cuộc thăm dò của Bloomberg.

Ông Agbal nhậm chức Thống đốc NHTW Thổ Nhĩ Kỳ sau nhiều tuần giảm liên tiếp của đồng Lira. Kể từ khi nhậm chức, vị Thống đốc này đã nâng lãi suất repo 1 tuần (lãi suất chuẩn tại Thổ Nhĩ Kỳ) thêm tổng cộng 875 điểm cơ bản với mục tiêu nâng niềm tin của nhà đầu tư vào Ngân hàng Trung ương. Tổng thống Erdogan luôn tin vào lý thuyết có vẻ lạ thường: Lãi suất cao gây ra lạm phát. Ông Erdogan nhiều năm qua luôn lên tiếng chỉ trích Ngân hàng Trung ương vì ông nghĩ họ đã ấn định mức lãi suất quá cao.

Ông Kavcioglu, người được bổ nhiệm thay cho ông Agbal, là một giảng viên ngân hàng tại Đại học Marmara ở Istanbul và một nhà bình luận cho tờ báo Yeni Safak. Tờ báo này chỉ trích đợt nâng lãi suất gần nhất của NHTW trên trang nhất vào ngày 19/03, cho rằng quyết định này “từ chối lắng nghe” tiếng nói của 83 triệu người của Thổ Nhĩ Kỳ và gây tổn thương cho tăng trưởng kinh tế và chỉ tạo lợi ích cho những người “sở hữu dòng tiền nóng ở London”.

Lãi suất        

Trong một bài bình luận của Yeni Safak vào ngày 09/02, ông Kavcioglu cho biết “thật buồn" khi thấy các nhà bình luận, chủ ngân hàng và các tổ chức kinh doanh ở Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm kiếm sự ổn định kinh tế ở mức lãi suất cao trong khi các nước khác giảm lãi suất xuống mức âm.

“NHTW không nên giữ mức lãi suất cao”, ông viết. “Khi lãi suất trên thế giới gần mức 0%, nâng lãi suất sẽ không giải quyết vấn đề kinh tế. Ngược lại, quyết định này sẽ làm mọi thứ thêm rối tung”.

Ông cũng ủng hộ lý thuyết bất thường của ông Erdogan về mối quan hệ giữa lãi suất và lạm phát, cho rằng nâng lãi suất sẽ “gián tiếp mở đường để lạm phát tăng”. Hầu hết các chủ ngân hàng trung ương và chuyên gia kinh tế trên khắp thế giới đều tin vào điều ngược lại, cho rằng nâng lãi suất sẽ kìm hãm đà tăng của lạm phát.

Ông Kavcioglu được bổ nhiệm làm Thống đốc NHTW khi mà tốc độ lạm phát được đẩy nhanh 5 tháng liên tiếp, tính tới tháng 2/2021, lạm phát Thổ Nhĩ Kỳ đã lên tới 16%. Đồng Lira là một trong những đồng tiền bị tác động nặng nề nhất trước đà leo dốc của lợi suất trái phiếu Mỹ. Cụ thể, đồng tiền này mất giá hơn 7% kể từ giữa tháng 2/2021 và đây cũng là lý do khiến ông Agbal phải nâng lãi suất.

 “Biết nói gì bây giờ? Thổ Nhĩ Kỳ đang hứng chịu hậu quả của chính hành động của chúng ta. Đây là tự sát về kinh tế”, cựu Thống dốc NHTW Thổ Nhĩ Kỳ Durmus Yilmaz cho biết trong một dòng tweet.

Đợt nâng lãi suất của Thổ Nhĩ Kỳ tiếp nối các động thái tương tự từ phía Brazil và Nga. Các ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đều cho rằng hoạt động đầu cơ trên thị trường tài chính toàn cầu sẽ thôi thúc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thắt chặt chính sách tiền tệ sớm hơn dự tính, dù rằng trước đó Fed dự báo không nâng lãi suất trước khi kết thúc năm 2023.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI