Vì sao rổ cổ phiếu VN30 lại có mã giá 2,000 đồng?

VN30 là nhóm cổ phiếu tuyển chọn 30 mã hàng đầu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Điều này khiến không ít nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư mới tham gia thị trường không khỏi băn khoăn: Vì sao một cổ phiếu chỉ có giá ngang ly trà đá 2,000-3,000 đồng/cp như ROS lại có suất trong nhóm cổ phiếu đại diện/uy tín nhất thị trường chứng khoán.

Nhìn lại nguyên nhân khiến BVH và CTD bị loại

Trong đợt đảo danh mục kỳ tháng 7/2020, song song với việc loại BVH và CTD, HOSE đã thêm mới 2 mã KDH và TCH vào rổ chỉ số VN30.

Nguồn: HOSE

5 cổ phiếu tiếp theo sẽ được đưa vào danh mục cổ phiếu dự phòng, sử dụng trong trường hợp có một hay nhiều cấu phần bị loại bỏ khỏi rổ chỉ số vào giữa kỳ xem xét.

Nguồn: HOSE

Ông Nguyễn Vũ Luân, Trưởng phòng Môi giới của Công ty Chứng khoán VNDirect (VNDS), chỉ ra các cổ phiếu đủ tiêu chuẩn cơ bản sẽ được sàng lọc qua 3 bước để được chọn vào rổ VN30 (các tiêu chí sẽ được đề cập cụ thể ở phía dưới).

Trường hợp của CTD dễ hiểu khi đã vi phạm ngay bước 1. Giá cổ phiếu giảm mạnh khiến mã này rời khỏi top 40 cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất sàn HOSE, khiến CTD bị loại khỏi rổ VN30.

Diễn biến giá cổ phiếu CTD qua hơn 1 năm Nguồn: VietstockFinance

Dù lọt qua “vòng gửi xe”, nhưng BVH đã phải dừng cuộc chơi ở bước 2 do vi phạm tiêu chí tỷ lệ free-float. Cụ thể, tỷ lệ free-float của BVH dưới 10% và giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float nhỏ hơn trung vị của tập hợp 90% giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float của rổ cổ phiếu. Theo đó BVH cũng nối gót CTD rời rổ VN30 trong đợt review tháng 7 vừa rồi.

Dự báo đảo danh mục thành phần VN30 tháng 7/2020 của ông Nguyễn Vũ Luân (chốt dữ liệu tính toán vào ngày 29/06)

FF Mcap: Giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float (free-float Marketcap)

Nhưng ROS thì… không!

VN30 là nhóm cổ phiếu tuyển chọn 30 mã hàng đầu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Ngay cả hai cổ phiếu đầu ngành xây dựng là CTD và ngành bảo hiểm là BVH đành chấp nhận bị loại cũng đủ nói lên điều kiện khắc nghiệt để góp mặt trong rổ chỉ số VN30.

Tuy nhiên, điều khiến không ít nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư mới tham gia thị trường không khỏi băn khoăn: Vì sao một cổ phiếu chỉ có giá ngang ly trà đá 2,000-3,000 đồng/cp như ROS lại có suất trong nhóm cổ phiếu đại diện/uy tín nhất thị trường chứng khoán?

Theo quy tắc của VN30 thì các cổ phiếu sẽ được tính giá trị vốn hóa (GTVH) bình quân hàng ngày trong 12 tháng gần nhất tới ngày chốt dữ liệu, sau đó sẽ được sắp xếp theo thứ tự giảm dần về GTVH của các cổ phiếu thuộc tập hợp 90% giá trị giao dịch tích lũy rổ VNAllshare. Ông Luân chỉ ra rằng xếp theo thứ tự giảm dần của vốn hóa trung bình 12 tháng trong kỳ review tháng 7/2020 thì ROS vẫn đủ điều kiện được giữ lại rổ VN30, bất chấp việc thị giá hiện tại chỉ 2,000-3,000 đồng/cp.

Tuy nhiên, vị chuyên gia cho rằng với tình hình giá như hiện tại, khả năng ROS sẽ bị loại tại kỳ review kế tiếp của chỉ số VN30 (tháng 1/2021). Thực tế thì ROS đã bị loại khỏi FTSE Vietnam Index (FTSE ETF) và cả Vaneck Vectors Vietnam ETF (VNM ETF) ngay tại đợt review quý 1/2020 của các quỹ ngoại này.

Diễn biến giá cổ phiếu ROS qua 1 năm Nguồn: VietstockFinance

Nguyên tắc lựa chọn cổ phiếu vào rổ chỉ số VN30

Theo Quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 2.3 của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), thành phần chỉ số VN30 sẽ được hội đồng tư vấn chỉ số của HOSE xem xét lại 6 tháng/lần vào tháng 7 trong năm và tháng 1 của năm kế tiếp. Dữ liệu dùng trong kỳ xem xét được lấy sau khi đóng cửa phiên giao dịch cuối cùng của tháng 6 và tháng 12.

Sau khi tập hợp các cổ phiếu xem xét phải thỏa mãn các điều kiện tham gia tính toán chỉ số. Đó chính là các cổ phiếu phổ thông đang niêm yết trên sàn HOSE không thuộc một trong các diện sau đây:

- Cổ phiếu thuộc diện bị cảnh báo do vi phạm công bố thông tin, kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, tạm ngừng giao dịch trong vòng 3 tháng tính đến ngày chốt dữ liệu xem xét.

- Cổ phiếu có thời gian niêm yết trên HOSE dưới 6 tháng tính đến ngày chốt dữ liệu xem xét. Đối với cổ phiếu mới niêm yết có giá trị vốn hóa thị trường thuộc Top 5 tính tại ngày chốt dữ liệu xem xét thì thời gian niêm yết dưới 3 tháng.

Các cổ phiếu tiếp tục được sàng lọc qua các tiêu chí sau:

Tiêu chí về free float: Cổ phiếu được chọn nếu:

· Free float >10%

· 10%≥Free float≥5% nhưng giá trị vốn hóa theo free float lớn hơn trung vị của tập 90% giá trị vốn hóa sau bước lọc về niêm yết.

Tiêu chí về thanh khoản:

· Cổ phiếu thuộc rổ chỉ số kỳ trước sẽ bị loại nếu tỷ lệ quay vòng nhỏ hơn 0.04%.

· Cổ phiếu không thuộc rổ chỉ số kỳ trước sẽ bị loại nếu tỷ lệ quay vòng nhỏ hơn 0.05%.

Lưu ý, giá trị giao dịch (bao gồm cả thỏa thuận và khớp lệnh) là bình quân trung vị giá trị giao dịch hàng ngày trong tháng của 12 tháng gần nhất tính đến thời điểm chốt dữ liệu. Và giá trị vốn hóa là bình quân của giá trị vốn hóa hàng ngày trong 12 tháng gần nhất.

Các cổ phiếu thỏa tiêu chí về niêm yết, tiêu chí về free float và tiêu chí về thanh khoản sẽ là những cổ phiếu ở trong rổ VNAllshare Index, từ đó sẽ được lựa chọn vào rổ VN30.

Xác định rổ VN30

Bước 1: Từ VNAllshare sắp xếp các cổ phiếu theo giá trị giao dịch. Sau đó lập danh mục cổ phiếu là tập hợp 90% giá trị giao dịch tích lũy của VNAllshare.

Bước 2: Loại các cổ phiếu  thuộc diện cảnh báo trong vòng 3 tháng, sau đó sắp xếp theo vốn hóa giảm dần, chọn 50 cổ phiếu có giá trị vốn hóa cao nhất.

Bước 3: Các cổ phiếu trong VN30 sẽ được tính như sau:

(1)  20 cổ phiếu đầu tiên của danh mục sẽ nằm trong VN30

(2)  Cổ phiếu thứ 21-40 nếu đã ở trong rổ VN30 kỳ trước sẽ được giữ lại trong rổ

(3)  Nếu tổng các cổ phiếu trên không đủ 30 cổ phiếu thì tiếp tục chọn các cổ phiếu từ 21 trở xuống sao cho số lượng cổ phiếu bằng 30

Xuân Nghĩa

FILI