Hơn 5% dân số tham gia thị trường chứng khoán, số thật hay ảo?

Theo báo cáo mới đây của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam trong tháng 4/2022 mặc dù thị trường chứng khoán giảm mạnh, nhưng số tài khoản mở mới vẫn ở mức rất cao, đạt 232,000 tài khoản, kết quả một tháng cao hơn cả năm 2017, 2019 và chỉ thấp hơn so với năm 2018 và 2020.

Lũy kế từ đầu năm tới nay đã có 908,168 tài khoản mở mới trong 4 tháng đầu năm. So với 2021 là năm kỷ lục về số tài khoản mở mới là 1,534,363, tài khoản mở mới trong 4 tháng đầu năm nay đã chiếm tới gần 41%.

Như vậy, luỹ kế tới cuối tháng 4/2022, số tài khoản nhà đầu tư ở thị trường Việt Nam chính thức vượt 5.2 triệu tài khoản, hoàn thành mục tiêu có 5% dân số đầu tư chứng khoán vào năm 2025 trong đề án cơ cấu lại thị trường chứng khoán và bảo hiểm do Thủ tướng ban hành trước thời hạn 3 năm. Một con số rất ấn tượng trong bối cảnh thị trường chứng khoán đi xuống.

Tuy nhiên, con số hơn 5% dân số đầu tư chứng khoán liệu có như thực tế?

Theo quy định tại Thông tư 203/2015/TT-BTC của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, mỗi nhà đầu tư chỉ được mở tại mỗi công ty chứng khoán 1 tài khoản. Điều này cũng đồng nghĩa rằng, một cá nhân được phép mở nhiều tài khoản chứng khoán tại các công ty chứng khoán khác nhau. Thực tế thì rất nhiều nhà đầu tư có nhiều tài khoản tại nhiều công ty chứng khoán. Như vậy số tài khoản chứng khoán không đồng nghĩa với thực tế số dân tham gia .

Một nhà đầu tư được phép mở tài khoản ở nhiều CTCK khác nhau (Hình chỉ có tính chất minh họa)

Con số thực tế số dân tham gia thị trường chứng khoán có lẽ chỉ có Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam có thể tính ra. Vì cho dù mở tài khoản ở nhiều công ty khác nhau thì số thẻ căn cước đăng ký vẫn giống nhau. Từ đó có thể tính ra số dân thực tế tham gia thị trường chứng khoán. Có lẽ con số này nên được cập nhật để các nhà hoạch định nắm rõ hơn về thực tế thị trường.

Ngoài ra có một chỉ tiêu không thể bỏ qua khi tìm hiểu về số tài khoản tham gia thị trường. Đó là số tài khoản “chết”. Trong thực tế số lượng tài khoản thường bùng nổ khi thị trường chứng khoán tăng điểm, đặc biệt trong năm 2020 – 2021, quá trình tăng điểm đi kèm với việc phong tỏa do dịch COVID. Tuy nhiên do vào lúc thị trường đỉnh và thiếu kinh nghiệm, đa phần những nhà đầu tư này đều gặp những thua lỗ, thậm chí thua lỗ trầm trọng khi thị trường quay đầu đi xuống. Một phần trong số này sẽ chọn cách từ bỏ thị trường. Đặc biệt với lượng nhà đầu tư F0 lớn đột biến gần đây. Từ tháng 4/2022 trở đi, khá nhiều nhà đầu tư mới thua lỗ nặng nề, một số đành giã từ chứng khoán chưa hẹn ngày quay lại.

Trong 22 năm nay bao nhiêu nhà đầu tư F0 đã rời bỏ thị trường? Có bao nhiêu tài khoản chứng khoán được mở nhưng không có giao dịch trong nhiều năm qua? Đây rõ ràng là một con số mà chưa có một thống kê chính thức nào công bố?

Như vậy số dân thực tế tham gia TTCK lại sụt giảm một con số khá lớn.

Làm sao để thống kê số nhà đầu tư chứng khoán chính xác nhất? Chúng ta có thể tính ra số lượng nhà đầu tư còn tham gia bằng cách tính những cá nhân còn hoạt động trong vòng 1 hoặc 2 năm qua, từ đó ước lượng được những nhà đầu tư đang thực tế hoạt động trên thị trường. Con số này có lẽ sẽ có giá trị thống kê ý nghĩa nhất với các nhà hoạch định.

Kiên Cường

FILI