Cổ tức bằng cổ phiếu: Có lợi hay không?

Trên thị trường chứng khoán (TTCK), ngày càng có nhiều doanh nghiệp thực hiện chia cổ tức bằng cổ phiếu. Thế nhưng, một số nhà đầu tư cá nhân chưa hiểu rõ bản chất tài chính thật sự cũng như mặt lợi - hại của nghiệp vụ này.

Về bản chất, cổ tức bằng cổ phiếu (hoặc thưởng bằng cổ phiếu) chính là nghiệp vụ chia tách cổ phiếu và nó không hề phát sinh bất kỳ dòng tiền mới nào giúp doanh nghiệp gia tăng nội lực. Giả sử, một doanh nghiệp công bố chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 10% với giá thị trường đang là 20,000 đồng/cp. Như vậy, mỗi cổ phiếu cũ với giá 20,000 đồng/cp sẽ được tách thành 1.1 cổ phiếu mới với thị giá thấp hơn là 18,200 đồng/cp do pha loãng.

Một số ngộ nhận của nhà đầu tư

Chia cổ tức bằng cổ phiếu giúp tài sản tăng lên. Ngộ nhận này phổ biến nhất và là nguyên nhân gây ra các đợt sóng tăng khi có tin chia cổ tức bằng cổ phiếu. Thật ra, dù nhà đầu tư có nhiều cổ phiếu hơn nhưng giá của mỗi cổ phiếu bị pha loãng nên tài sản của nhà đầu tư vẫn giữ nguyên, không tăng không giảm.

Chia cổ tức bằng cổ phiếu chứng tỏ doanh nghiệp tăng vốn hơn trước, mở rộng lớn mạnh hơn. Điều này chỉ đúng ở vế đầu vì việc chia cổ tức bằng cổ phiếu giúp doanh nghiệp gia tăng vốn điều lệ. Song, xét về bản chất, vốn chủ sở hữu, tổng tài sản lại không hề thay đổi và hơn hết là không có bất kỳ dòng tiền phát sinh mới chảy vào doanh nghiệp. Do đó, thoạt nhìn có vẻ doanh nghiệp to lớn hơn nhưng thực sự đây chỉ là nghiệp vụ sổ sách.

Mặt lợi

Về ưu điểm, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu giúp công ty có thể giữ lại tiền để khắc phục khó khăn hoặc mở rộng sản xuất, đầu tư vào những dự án mang lại lợi nhuận lâu dài cho cổ đông.

Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu giúp lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên, qua đó gián tiếp tăng thanh khoản của cổ phiếu đó. Cổ tức bằng cổ phiếu cũng làm giảm thị giá, giúp nhà đầu tư khác có thể dễ dàng mua cổ phiếu. Trong ngắn hạn, ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu, đặc biệt là tin chia cổ tức khủng. Nhà đầu tư có thể tận dụng tác động về mặt tâm lý trong ngắn hạn.

Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu còn hấp dẫn hơn nếu doanh nghiệp đang mở rộng đầu tư... Lúc này, nhà đầu tư sẽ thấy cổ tức bằng cổ phiếu giúp vốn đầu tư giảm nhanh hơn nhiều so với cổ tức bằng tiền mặt.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp hoạt động kinh doanh không vượt trội, giá sẽ trở về mức trước khi tăng. Doanh nghiệp đầu tư những dự án không hiệu quả, khiến giá cổ phiếu giảm thêm.

Mặt hại

Nhược điểm của cổ tức bằng cổ phiếu là vốn hóa không đổi, trong khi nhà đầu tư phải chờ 2-3 tháng để cổ phiếu mới phát hành về tài khoản, sau đó mới có thể bán.

Nhà đầu tư cũng cần đánh giá thêm tài chính của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp sử dụng thủ thuật tài chính giúp kết quả kinh doanh tích cực nhưng không tạo ra dòng tiền. Lợi nhuận cao nhưng nằm nhiều ở khoản phải thu, tài sản dở dang... cho thấy dòng tài chính có vấn đề. Trả cổ tức bằng cổ phiếu là biện pháp giúp doanh nghiệp hợp thức hóa nhiều chỉ tiêu tài chính và điều này hoàn toàn khác với việc đầu tư mở rộng. Cổ phiếu của doanh nghiệp bị pha loãng lớn và với tiềm lực tài chính như trên sẽ khó giúp giá cổ phiếu tăng trở lại hoặc trả cổ tức cao cho năm tiếp theo.

Với những nhà đầu tư thận trọng, họ sẽ đặt niềm tin trọn vẹn hơn với những doanh nghiệp trả cổ tức cả bằng tiền lẫn cổ phiếu, trong khi vẫn tái đầu tư mở rộng.

Gia Nghi

FILI

Đọc thêm:

>> Đầu tư cổ phiếu tỷ suất cổ tức cao (kỳ 1): Hiệu quả ra sao?

>> Đầu tư cổ phiếu tỷ suất cổ tức cao (kỳ 2): Lựa chọn thế nào hiệu quả?

>> Đầu tư cổ phiếu tỷ suất cổ tức cao (kỳ 3): Thêm một số tiêu chí lọc cổ phiếu