Hợp đồng quyền chọn đã thúc đẩy chứng khoán Mỹ bằng cách nào?

Đà tăng chóng vánh của cổ phiếu công nghệ trong năm 2020 khiến thậm chí những chuyên gia kỳ cựu trên Phố Wall “gãi đầu khó hiểu”. Dĩ nhiên, nhiều công ty nằm trong nhóm hưởng lợi và phát triển thịnh vượng trong đại dịch, khi xu hướng mua sắm trực tuyến và làm việc tại nhà nở rộ, vậy còn những công ty không hưởng lợi từ đại dịch thì sao?

Cho đến nay, giá của nhóm công nghệ Mỹ đã lên đến “cung trăng” đến nỗi giới quan sát thị trường bắt đầu cho rằng một công cụ phòng ngừa rủi ro truyền thống đã “thổi bùng” đà tăng này. Giao dịch quyền chọn đã biến chuyển từ cách để phòng ngừa rủi ro thành yếu tố then chốt trong cơn sốt trên thị trường.

1. Tại sao hợp đồng quyền chọn thu hút sự chú ý?

Thị trường quyền chọn tại Mỹ bùng nổ trong năm nay. Khối lượng giao dịch quyền chọn (đối với cổ phiếu riêng lẻ) đã vượt khối lượng giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở lần đầu tiên trong tháng 7/2020, theo dữ liệu từ Goldman Sachs. Hợp đồng quyền chọn bỗng được ưa chuộng bởi những nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn cưỡi trên con sóng tăng giá của nhóm công nghệ.

Tuy nhiên, tình trạng này tạo ra một số hiệu ứng bất thường đến thị trường, như đảo ngược mối tương quan thường thấy giữa quyền chọn và giá cổ phiếu. Thông thường, quyền chọn và giá cổ phiếu thường dịch chuyển ngược chiều nhau, nhưng giờ lại tăng cùng nhau. Chỉ số Nasdaq 100 bỗng biến động một cách bất thường cũng thể hiện tác động ngoại cỡ của của hợp đồng quyền chọn.

Cơn sốt quyền chọn

2. Hợp đồng quyền chọn vận hành ra sao?

Quyền chọn là hợp đồng tài chính cho phép khách hàng quyền mua (quyền chọn mua) hoặc bán (quyền chọn bán) chứng khoán cơ sở ở mức giá đã xác định từ trước, đổi lại họ sẽ mất một khoản phí. Một hợp đồng thường có số lượng cổ phiếu cơ sở là 100 cp, tức có nghĩa với một lượng phí tương đối thấp, nhà đầu tư được quyền mua/bán rất nhiều cổ phiếu trong tương lai ở một mức giá cố định.

Chẳng hạn, mua một quyền chọn mua dựa trên cổ phiếu Apple có thể chỉ tốn vài trăm USD, trong khi đi mua 100 cổ phiếu Apple phải tốn tới 10,000 USD. Khi mà cổ phiếu Apple tăng 19 tuần trong số 23 tuần (tính từ tuần cuối tháng 3/2020), dễ dàng nhận ra tại sao nhiều người mua quyền chọn đến thế.

3. Vậy hợp đồng quyền chọn tác động đến thị trường như thế nào?

Một giả thuyết cho rằng sự bùng nổ về nhu cầu quyền chọn thực sự thúc đẩy giá trên thị trường cổ phiếu cơ sở. Cụ thể, tổ chức bán hợp đồng quyền chọn (option dealer) thường phòng ngừa phần tăng hoặc giảm từ vị thế của khách hàng bằng cách mua/bán cổ phiếu cơ sở.

Khi giá cổ phiếu dịch chuyển, họ bị buộc phải điều chỉnh vị thế phòng ngừa của họ. Chẳng hạn, nếu dealer bán quyền chọn mua cho khách hàng, tổ chức này thường mua cổ phiếu cơ sở khi chúng tăng và bán khi giảm. Nói cách khác, những hoạt động phòng ngừa của tổ chức bán quyền chọn có thể tác động đến giá cổ phiếu, nhưng tác động bao nhiêu thì chưa rõ.

Một số chuyên viên phân tích cho rằng việc phòng ngừa của các tổ chức giao dịch quyền chọn có tác động mạnh hơn trong năm nay vì nhu cầu của hợp đồng quyền chọn tăng mạnh. Khi sắp đến hạn của hợp đồng quyền chọn và nếu hợp đồng đó nhiều khả năng sẽ có lãi, các tổ chức dealer thường chủ động điều chỉnh vị thế - từ đó tác động đến thị trường cổ phiếu. Một số chuyên gia không đồng tình với quan điểm này và cho rằng tác động của những giao dịch phòng ngừa này đã bị thổi phồng quá mức.

4. Ai đang mua hợp đồng quyền chọn?

Đoàn quân nhỏ lẻ sử trên Robinhood đổ xô mua hợp đồng quyền chọn để đặt cược vào nhóm công nghệ, bị thu hút bởi khoản lời béo bở nhờ đòn bẩy cao của quyền chọn. Nhà đầu tư lớn hơn cuối cùng cũng làm điều tương tự. Financial Times đưa tin SoftBank Group rót hàng tỷ USD vào hợp đồng quyền chọn dựa trên cổ phiếu công nghệ và được gọi là “Cá voi Nasdaq”.

Theo Financial Times, gã khổng lồ Nhật Bản này đã chi 4 tỷ USD cho hợp đồng quyền chọn tập trung vào cổ phiếu công nghệ. Trong khi đó, đoàn quân nhỏ lẻ chi ra 40 tỷ USD tiền phí quyền chọn mua trong 1 tháng, theo dữ liệu từ Sundial Capital. Vẫn còn phải chờ xem liệu đà hưng phấn trên thị trường quyền chọn có duy trì sau cú giảm mạnh của nhóm công nghệ hồi đầu tháng 9/2020 hay không.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI